তিতা চেনী

মই ভবা নাছিলো যে

কেতিয়াবা চেনীও তিতা হয়

মই জনাত চেনী সদায় মিঠা

কিন্তু আজি তেন্তে মই কি খালো

চেনী নহয় নেকি?

কিন্তু সেইয়া নিমখ নহয়

নিমখ হোৱা হলে চোকা পালোহেঁতেন!

এইয়া চেনীয়েই নে আন কিবা

চেনী খাবলৈতো মিঠা

কিন্তু এইয়া খালে জাপমাৰি উঠিব

খাবলৈ অহা পৰুৱাই উলটি বাট ল’ব৷

এইয়া চেনীী কেনেকৈ তিতা হ’ল

যুগৰ পৰিৱৰ্তনৰ লগে লগে

কি বস্তুৰোো পৰিৱৰ্তন হয় নেকি?

মই জনা নাছিলোঁ হবও পাৰে

অসম্ভৱ টো কেতিয়াবা সম্ভৱ হয়

তেন্তে এইয়া নিশ্চয় যুগৰ পৰিৱৰ্তন!

সমাজ

সমাজ,হয় এইখন মানৱ সমাজ

নানা জাতি,ধৰ্ম ভিন ভিন সমাজ

জাতি-উপজাতিৰ সমাজ

হিন্দু,শিখ,মুছলমানৰ সমাজ!

কিন্তু সকলোবোৰ সমাজতেই বাস কৰে মানুহেই

সকলো সমাজতেই মানুহৰ হয়

জন্ম- মৃত্যু,বেমাৰ-আজাৰ

সকলোৰে একে নহয় আচাৰ ব্যৱহাৰ৷

জাতি-বিজাতি মানুহে গঢ়িছে

ঈশ্বৰেে গঢ়া নাই!

কেৱল সৃষ্টিকৰ্তাই সৃষ্টি কৰি 

আমাক দিছে পঠিয়াই৷

কিছুমান এনে সমাজ আছে

যি নিষ্ঠুৰতাৰ উৰ্দ্ধত৷

যিখন সমাজৰ বিচাৰ আছে

কিন্তু বিবেক নাই

দন্দ আছে , ক্ষমা নাই

জীয়াই থকাৰ উপায় নাই!

তেজ মঙহ আছে যিখন সমাজৰ

কিন্তু যদি নাই হৃদয়

সেই সমাজৰ লোক বৰ নিৰ্দয়৷

তেনে মনুষ্যত্বহীন সমাজত মই

বাস কৰিব নিবিচাৰো৷

সুন্দৰ,নিকা সমাজতহে মই

আজীৱন বাস কৰিব বিচাৰো!

পামনে এখন অহিংসাৰ

সুন্দৰ নিকা সমাজ

য’ত সকলো থাকিব মিলিজুলি

যি সমাজত থাকিব সকলো

নিজৰ ককাই-ভাই,বাই-ভনী বুলি৷

হাঁহি

তোমাৰ চলনা লগৰী হ’ল মোৰ

নহলা মাত্ৰ মোৰ তুমি,

প্ৰতিশ্ৰুতি ভংগ কৰি আতৰিলা

এবাৰো নাচালা মোৰ কথা ভাবি৷

তোমাৰ প্ৰতিশ্ৰুতি,মৰমলগা কথাবোৰে

আজি মোৰ বুকুত সহিব নোৱাৰা আঘাত কৰে,

ৰাতি সাৰ পাই উচুপো নিৰৱে

তপত চকুলোবোৰ টপটপকৈ সৰে!

বিষাদক লগৰী কৰি মই

আছো অকলে অকলে জীয়াই,

কিয়নো অতীতৰ কথাবোৰেে

বুকু বিন্ধি যায়৷

তুমি হাঁহিছিলা যাবৰ সময়ত

বুজাতো নাছিলা মোৰ মনৰ কথা,

এবাৰো নুসুধিলা মাথোঁ আতৰিলা

মোৰ হিয়াখন ভাঙি আতৰি গ’লা!

প্ৰথম দিনাও তুমি আহিছিলা

মোৰ জীৱনলৈ এটি মধুৰ হাঁহিলৈ,

শেষৰ দিনাও মাৰিলা হাঁহি

মোৰ হিয়াখন জ্বলি যোৱাকৈ৷

মোৰ জীৱনত নাই এটি বন্ধোৱা বাট

মোৰ জীৱনত নাই এটি বন্ধোৱা বাট

সেইবাবেই হয়তো খাইছো বহুত উজুটি

জীৱনত ঘাট-প্ৰতিঘাট৷

কেনেকৈ মই বাটটো বান্ধিম

তাকে ভাবিও একো পোৱা নাই

বাটটো নথকাৰ কাৰণেই মৰিছো

ক’ত কিমান তিতা টেঙা খাই৷

কেনেকৈনো বগাই যাম পাহাৰ পৰ্বত

কেনেকৈ কাটিম বাট

কেনেবাকৈ কিজানি পিছলি পৰিম

প্ৰাণ নাইকিয়া হব মোৰ গাত৷

শিৰত বাৰু কেনেকৈ উঠিম

ভয়ক জিনি কেনেকৈ আনিম জয়

যদি বান্ধি নলওঁ মোৰ জীৱনৰ বাট

তেতিয়া হব যে মোৰ বহুত ক্ষয়৷

জীৱনৰ সকলো বান্ধোন চিঙিম কেনেকৈ

কেনেকৈ চলাম জীৱনৰ মহাৰথ

বন্ধোৱা হোৱা নাই নতুন বাট

আছে এটা কণ্টকময় পথ৷

মোক কোনে দিব উৎসাহ বাণী

প্ৰেৰণা,সাহস,নিৰ্ভীকতাৰ এষাৰি সুৱলা মাত

তাক পাই মোৰ গাত বল পাম

বন্ধাব পাৰিম নতুন বাট৷

কিন্তু কোনো যে কাষচাপি আহোতা নোলাল

নিদিলে এষাৰি সুৱলা মাত

কিন্তু মই প্ৰতিজ্ঞাবদ্ধ আজি

বান্ধিমেই মই মোৰ জীৱনৰ বাট৷

ৰোমন্থন

আজি মই অনুতপ্ত

অতীতৰ স্মৃতি ৰোমন্থন কৰি

সময় যে পাখি লগা কাড়ৰ দৰে

অতি শীঘ্ৰেই গ’ল আতৰি৷

পাখি লগা কাড় এৰাৰ পাছত

জানো কেতিয়াবা ধৰিব পাৰি

সময় মাথোঁঁ আহে যায়

লাভ আছে জানো অতীতক সুৱৰি!

কাৰণ কল্পনা সদায় মধুৰ

বাস্তৱ ভাবিব নোৱাৰা কৈ গধুৰ৷

দুখৰ হলেও অতীত সদায় শুৱনি

ভৱিষ্যত হে অন্ধকাৰ

যেন একোটা লোহাৰ বন্ধ কাৰাগাৰ৷

জীৱনত সোণালী সময়কন

এনেয়েই যে দলিয়াই পেলালোঁ

কিন্তু আজি বুটলি ধৰিব খুজিছো

সময় হেৰাই গল কালৰ বুকুত৷

অতীতৰ কথা ভাৱি নলগাওঁ লেঠা

বৰ্তমান আৰু ভৱিষ্যতৰ কথাকে ভাৱো

এতিয়াৰ পৰাই সময়ৰ সদ ব্যৱহাৰ

কৰিবলৈ চেষ্টা কৰো৷

টিউচন মাষ্টৰ

পুহৰ ঠেৰেঙা লগা জাৰত

ৰাতিপুৱাই ওলাই যাওঁ চাইকেল খনলৈ

কিয় মই জানো টিউচন মাষ্টৰ নহয়?

বহুতেই কয় মোৰ ল’ৰাটো

মোৰ ছোৱালীজনী চাই দিবা ৷

সময় মিলাই বহু কেই ঘৰলৈ যাওঁ

জাৰত কপি কপি  সদায় যাওঁ

সদায় গৃহস্থৰ এটাই প্ৰশ্ন

“মোৰ ল’ৰাটোৱে ছোৱালীজনীয়ে পাৰিছেনে?”

কিন্তু এদিনো সোধা নাই মোৰ বিষয়ে

কেতিয়াবা কৰে টিউচন ফিজৰ কম বেছিৰ আলোচনা৷

পঢ়ি থাকোতে ভাবিছিলো এদিন ডাঙৰ মানুহ হম

ভবাই নাছিলো মোৰ এনে দশা হব!

পুৱাই স্পৰ্শ হয় বাঢ়নীবিহীন চোতাল

এঘণ্টাৰ মূৰত পাঁও একাপ চাহ

তেতিয়াহে দেহৰ কপনি কমে৷

স্কুলৰ নাম্বাৰ ওৱান হৈ পাছ কৰোতে

দেখিছিলো বহুত সপোন

সেই সপোনে আজি আমনি কৰে!

ৰাতিলৈকে কৰা কষ্টৰ পাছতো

দুখে পিছ নেৰে৷

কেতিয়াবা ভাবো মোৰ চাৰ্টিফিকেটৰ কিবা জানো মূল্য আছে?

আছে আছে নহলেনো মানুুুহে মোক

মাহৰ শেষত টিউচন ফিজ

আৰু সদায় একাপ চাহ কিয় যাচে?

আমাৰ উপায় নাই

আমিয়েই ভাঙো আমিয়েই পাতো

আমিয়েই বোলে সকলো

আমাৰ ওপৰতেই চলে শোষণ

আমাকেই কৰে শাসন

আমিয়েই শিৰ নত কৰি

পাতি দিওঁ আসন৷

প্ৰলোভন দি আমাক বহুতেই ঠগে

সমাধান বিচাৰি আমাৰ কাষলৈ আহে

দেশপ্ৰেমিকৰ বক্তৃতাত যেন মুকুতাহে সৰে

কেতিয়াবা এমুঠি এসাঁজ খাই

আমি দেখো ৰঙীন স্বপ্ন!

আমিয়েই বোলে ৰজা

আমিয়েই প্ৰজা

কথাষাৰ জানো সঁচা?

আমাক বাৰে বাৰে ঠগা টোৱেই

ভুৱা গান্ধী,নেহৰুৰ পেছা!

ক’ৰবাত বন্দুক বাৰুদৰ আঘাতত

আমাৰেই প্ৰাণ যায়

প্ৰকৃতিয়েও বাৰে বাৰে আমাক কন্দুৱাই

আমি দুখীয়া নিচলা জনসাধাৰণ

আমাৰ উপায় নাই

আমাৰ উপায় নাই৷

বেকেলাইট

মোৰ কবিতা পঢ়ি নপৰিবা প্ৰেমত
মোৰ প্ৰেমত পৰিবলৈ লাগে বহুত ভয়
জানোচা ভাগি যায় হৃদয়!

প্ৰথম দৰ্শনত উপজা প্ৰেম প্ৰায়েই নিটিকে
পানী বৰফ হয়
বৰফ গলি পানী হয়
দক্ষিণ মেৰুলৈ গলে পাবা বিশাল আইচবাৰ্গ
আকাশলৈ গলে পাবা উল্কাপিণ্ড লাখ লাখ ত’ৰা৷
মোৰ হিয়াখন প্লাষ্টিকৰ নহয়
হিয়াখন বেকেলাইটৰ
যি গঢ়িলে ভাঙিব পাৰি
কিন্তু ভাঙিলে গঢ়িব নোৱাৰি৷

কাঠ বাহত ঘূণে ধৰে
দাম্পত্যত লয় সন্দেহে বাহ
ভয় লাগে হয় যে
ফিৰিঙতিৰ পৰা খাণ্ডৱদাহ!

জানা,মোক চলনা কৰি তাই
সকলো কাঢ়ি নিলে মন,হৃদয়
নদীৰ পানী যিদৰে একে ঠাইতে নাথাকে
তাইও গলগৈ তেনেদৰে
মই আকৌ পুখুৰীৰ পানীৰ দৰে স্হিৰ৷

মোৰ গল্প পঢ়ি চকুলো নুটুকিবা
মই তোমাক নায়ক বা নায়িকা লৈ
গল্প লিখা নাই
মোৰ কবিতাৰ প্ৰতিটো শব্দত এতিয়াও তাই৷

কুকুৰক টাঙোন দি মাতিলেও দৌৰি আহে
মইও যাম তেনেদৰে তাইৰ ওচৰলৈ
কাৰণ তাইক যে দিলো হৃদয়খন৷

প্ৰথম নিজেই কাষচাপি আহি আকৌ গলগৈ
তাই কি ভাৱিছে মই নাজানো?
তুমি কিন্তু মোক বন্ধু বুলি ভাৱিব পাৰা
হম দুখ সুখৰ সমভাগী৷
তেন্তে মোলৈ তুমি দিবা চিঠি
মই মাথোঁঁ দিম দৃঢ় প্ৰতিশ্ৰুতি
মনত ৰাখিবা মোৰ হৃদয়খন কিন্তু বেকেলাইটৰ
বিদ্যুতেও একো নকৰে
তোমালৈ বাট চাই ৰলো আশাৰে.........

আকৌ তোমাক লগ পাম কেতিয়া?

আকৌ তোমাক লগ পাম কেতিয়া
তুমি আহিবানে ইয়ালৈ সদায়?
তুমি যাবা নেকি দূৰলৈ,বহুত দূৰলৈ
ছিংগাপুৰ,হংকং নাইবা ছিডনী,মেলবৰ্ণলৈ?

তুমি উৰি উৰি আহিবা
পৰিবা নাচি থকা ফুলৰ পাহিত
সঁচাকৈ আহিবানে কোৱা?

বিচ্ছেদৰ সাক্ষী যদি চকুলো হব পাৰে
তেন্তে মিলনৰ সাক্ষী হাঁহি
সেউজীয়া গছপাত সদায় সেউজ হৈ নাথাকে৷

মৌ চুহিবলৈ সদায় পখিলা,ভোমোৰা
ডালে ডালে উৰে
শদিয়া ধুবুৰী সকলো ঘুৰিলো
তোমাক বিচাৰি পালো মনে মনে!

লক্ষীমপুৰ জানাই পানীৰে পূৰ্ণ
ডিব্ৰুগড় চাহপাতেৰে সেউজীয়া
টিলিঙা মন্দিৰ টিলিঙাৰে পূৰ্ণ
সপোন ভাঙি কিয় হয় চূৰ্ণ-বিচুৰ্ণ!

আমাৰ তেজপুৰ পুৰাণ প্ৰসিদ্ধ
তোমাক লগ পাম বুলি মই দৃঢ়প্ৰতিজ্ঞ
চিনাকি হৈ ভাল লাগিল তোমাৰ লগত
আকৌ তোমাক লগ পাম কেতিয়া?

এতিয়াই সোণ এতিয়াই

বতাহ হয়তো কেতিয়াবা বৰ হোহোৱাই বলে
কোনে গম পায় বাৰু সেই বতাহজাকে
কি কৰিব পাৰে?

মোৰ হৃদয়ত সদায় বলে ধুমুহা
কেতিয়াবা কোবাল,কেতিয়াবা মৃদু বতাহ
হৃদয়ৰ ধুমুহাৰ মাজতেই তুমি আছা
আটকধুনীয়াকৈ আঁকিলো তোমাৰ প্ৰতিছবি

নাই,নাই মচিব নোৱাৰি
মই নোৱাৰো
তুমি কোৱা,সঁচা প্ৰতিশ্ৰুতি দিয়া
দিম বুলি সঁচা মৰম৷

বাটচাই আছো তোমালৈ মাথোঁ মই
তুমি মোৰ হবানে সঁচাই
নিয়তিৰ যদি মন যায় তেতিয়া
আমাৰ দুয়োকে নিশ্চয় মিলন কৰিবই৷

মই তাকে ভাৱো সদায়
কিন্তু তুমি কি ভাৱা
মোক তুমি কোৱা
এতিয়াই সোণ এতিয়াই৷